واکنش لاین های پیشرفته نخود (cicer arietinum l.) به سرمای بدون پوشش برف در کشت پاییزه

به منظور بررسی تحمل به سرما در سیزده لاین پیشرفته نخود دیم به همراه رقم شاهد جم و تعیین روابط بین صفات زراعی در شرایط کنترل شده و مزرعه ، دو آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 90-1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام شد. آزمایش اول به صورت کشت پاییزه در شرایط مزرعه با چهار تکرار وآزمایش دوم با سه تکرار در جعبه های بتونی به ارتفاع 1 متر از سطح خاک و با استفاده از پوشش نایلونی به منظور جلوگیری از بارش برف روی بستر انجام شد. پس از رفع سرمای زمستان درصد خسارت لاین های آزمایشی تعیین شد. در شرایط مزرعه از نظر کلیه صفات بین لاین های آزمایشی اختلاف معنی داری وجود داشت. در شرایط جعبه های بتونی نیز اختلاف معنی دار بین لاین های آزمایشی از نظر تحمل به سرمای بدون پوشش برف مشاهده شد. لاین flip 00-84c با 87% درصد زنده مانی در شرایط مزرعه و23% خسارت سرمای بدون پوشش برف (c°20- به مدت دو روز) تحمل بیشتری نسبت به سایر لاین ها نشان داد. بین میزان خسارت سرما در شرایط کنترل شده و تعداد بوته های زنده مانده بعد از سرمای زمستان در شرایط مزرعه همبستگی منفی و معنی دار(r = -0.56*) وجود داشت. بین میزان خسارت سرما در شرایط کنترل شده و میزان خسارت در اولین و دومین سرمای شدید در شرایط مزرعه همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت (r = 0.50* و r = 0.56*). در مجموع بین نتایج به دست آمده در شرایط کنترل شده و شرایط مزرعه همخوانی وجود داشت و می توان روش کشت در بسترهای بتونی را به عنوان روشی مطمئن برای ارزیابی و غربال گری ژرم پلاسم نخود در برابر سرما توصیه کرد.